Wsparcie realizowane przez ZUS w ramach tarczy antykryzysowej

W dniu 31.03.2020 pakiet dotyczący tarczy antykryzysowej został podpisany przez Prezydenta RP. Wśród rozwiązań, które mają zapobiegać skutkom epidemii koronawirusa w Polsce, jest wsparcie realizowane przez ZUS, które obejmuje m.in.:

1. Zwolnienie z ZUS dla małych firm oraz dla samozatrudnionych

• zwolnienie z obowiązku opłacania 100% składek należnych za marzec, kwiecień i maj 2020r. które nie zostały opłacone dla firm zgłaszających do 9 osób do ubezpieczeń społecznych (art. 31zo specustawy), UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 2.0 – zwolnienie w wysokości 50% należnych składek dla firm zgłaszających od 10 do 49 osób do ubezpieczeń społecznych na dzień 29.02.2020r. (jeśli były płatnikiem składek przed 01.02.2020r), na dzień 31.03.2020r. (jeśli były płatnikiem składek od marca 2020r), na dzień 30.04.2020r. (jeśli były płatnikiem składek od kwietnia 2020r),
• zwolnienie dotyczy składek nieopłaconych UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 2.0 – wyjątkiem są składki za marzec 2020r , jeśli opłacone także podlegają umorzeniu, wystarczy złożyć wniosek o zwolnienie z opłacania składek ZUS, a zapłacone już składki stanowić będą nadpłatę podlegającą zwrotowi, wniosek do ZUS o wypłatę nadpłaconych środków należy złożyć najpóźniej przed upływem terminu opłacenia składek za kwiecień 2020r. tj. 11.05.2020r w przypadku osób opłacających składki wyłącznie za siebie, 15.05.2020r w przypadku firm opłacających składki za inne osoby. Wniosek o zwrot nienależnie opłaconych składek można złożyć w formie papierowej na druku RZS-P (formularz RZS-P do pobrania poniżej) lub wysłać pocztą elektroniczną na druku ZUS-EZS-P dostępnym na platformie PUE. Niezłożenie tego dokumentu lub przekazanie go do ZUS po terminie spowoduje utratę możliwości odzyskania nadpłaconych środków – zostaną rozliczone na poczet deklaracji za kwiecień 2020r. W przypadku zapłaty składek za kwiecień i maj, nie będzie możliwości odzyskania nadpłaconych składek.
• z ulgi skorzystają tylko ci przedsiębiorcy, którzy byli zgłoszeni jako płatnicy składek przed 01.02.2020r, UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 2.0 – zmiana daty na 01.04.2020r,
• do limitu 9 osób wlicza się osoby zgłoszone do ubezpieczeń społecznych, zarówno pracowników (bez względu na wymiar czasu pracy), zleceniobiorców, osoby współpracujące przy prowadzeniu działalności, jak i przedsiębiorcę, jeżeli był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych, UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 2.0 – do liczby ubezpieczonych nie wlicza się  pracowników młodocianych,
• późniejsze ewentualne zmniejszenie / zwiększenie liczby osób zgłoszonych do ubezpieczenia w okresie za który można ubiegać się o zwolnienie z opłacania składek tj. marzec – maj 2020r. nie ma wpływu na powstanie prawa do zwolnienia,
• należy złożyć dokumenty rozliczeniowe za okres marzec, kwiecień i maj 2020, w terminie do 30 czerwca 2020 r. chyba, że zgodnie z przepisami płatnik jest zwolniony z ich składania,
• przedsiębiorca, jak i pracujące dla niego osoby zachowają prawo do świadczeń w razie w razie choroby i macierzyństwa, jeżeli były w dobrowolnym ubezpieczeniu chorobowym na 01.02.2020r.,
• zwolnienie z opłacania ZUS, stanowi pomoc publiczną i będą mogli skorzystać tylko ci przedsiębiorcy, którzy na 31.12.2019r. nie zalegali z opłacaniem należności z tytułu składek,
• konieczność złożenia wniosku do ZUS o zwolnienie z obowiązku opłacania składek ZUS do 30.06.2020r. (wniosek RDZ – do pobrania poniżej),
• ZUS rozpatruje wniosek najpóźniej w ciągu 30 dni od przesłania deklaracji rozliczeniowych i/lub imiennych raportów miesięcznych za ostatni miesiąc objęty wnioskiem; np. rozlicznie za maj 2020, złożenie deklaracji najpóźniej do 15.06.2020r, rozpatrzenie wniosku najpóźniej do 15.07.2020r. (art. 31zq. pkt.2 specustawy),
• płatnik otrzyma od ZUS informację o umorzenia składek w formie decyzji na PUE ZUS lub za pośrednictwem poczty, od decyzji odmownej płatnik będzie miał prawo do wniesienia wniosku do Prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy w ciągu 14 dni od jej doręczenia,
• zwolnienie z obowiązku opłacania składek należnych za marzec, kwiecień i maj 2020r obejmuje także osoby prowadzące pozarolniczą działalność w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które opłacają składki wyłącznie za siebie; oprócz osób prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze (tzw. samozatrudnieni), zwolnienie dotyczy ale także wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczona odpowiedzialnością, jeżeli:

– prowadzili działalność przed 01.02.2020 r UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 2.0 – zmiana daty na 01.04.2020r,

– przychód uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie z opłacania składek, nie był wyższy niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r. (tj. 15.681 zł), przy ustalaniu wysokości przychodu stosuje się przepisy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 3.0 – zwolnienia z opłacania składek za kwiecień i maj 2020 r. – takie zwolnienie – poza dotychczasową grupą uprawnionych – mogą uzyskać:

• osoby prowadzące pozarolniczą działalność przed 01.04.2020 r. opłacające składki wyłącznie za siebie, jeżeli ich przychód z działalności w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek przekraczał kwotę 15.68 zł., tj. 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto za 2020, a dochód nie przekraczał 7 000 zł. Osoby te uzyskają zwolnienie w wysokości składek obliczonych od najniższej podstawy ich wymiaru
• korzystające z ulgi na start, jeżeli:

– ich przychód z działalności w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek nie przekraczał kwoty 15 681 zł., tj. 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto za 2020 albo

– ich przychód z działalności w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek przekraczał kwotę 15 681 zł., tj. 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto za 2020, a dochód nie przekraczał 7 000 zł.

Osoby te będą korzystały ze zwolnienia za kwiecień i maj w wysokości należnych składek nawet gdyby składki te zostały już opłacone.

• w przypadku wspólników spółki osobowej – kwota przychodu będzie oznaczała kwotę przychodu, która przypada na tego wspólnika z tytułu uczestnictwa w spółce osobowej, a jeśli ktoś prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jednocześnie jest wspólnikiem w spółce, by ustalić limit należy zsumować przychody z obu tych tytułów,
• ze zwolnienia z opłacania składek nie skorzystają płatnicy, którzy korzystają z Ulgi na start – przepisy Tarczy Antykryzysowej wskazują, że ze zwolnienia mogą skorzystać płatnicy składek, którzy są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i opłacają składki wyłącznie na własne ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, o których mowa w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Osoby zwolnione przez 6 miesięcy z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (czyli korzystające z tzw. ulgi na start) zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 1 nie są uznawane za osoby prowadzące pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych,
• ze zwolnienia z opłacania składek mogą skorzystać płatnicy, którzy korzystają z ulg w ramach Małego ZUS plus,
• samozatrudniony we wniosku o zwolnienie ze składek będzie składał oświadczenie – pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń – że jego przychód z działalności nie przekroczył ustawowego limitu,
• nieopłacone przez przedsiębiorców składki ZUS , zwolnionych z obowiązku ich opłacania, w części finansowanej zarówno przez płatnika jak i pracownika, nie są kosztami uzyskania przychodów,
• przychody z tytułu zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek, nie stanowią przychodu podatkowego płatnika w rozumieniu ustawy PIT; podobnego wyłączenia z przychodów nie przewidziano dla płatników będących podatnikami CIT (art. 31zx specustawy) UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 2.0 – dodano zwolnienie dla osób prawnych.

2. Świadczenie postojowe dla osób, które wykonują umowy cywilnoprawne

• przysługuje wykonującym umowy cywilnoprawne, gdy w następstwie wystąpienia COVID-19 umowa cywilnoprawna nie doszła do skutku lub nastąpiło ograniczenie jej wykonywania z powodu przestoju w prowadzeniu działalności przez zleceniodawcę (art. 15zq specustawy),
• dotyczy wykonujących umowy zlecenia, o dzieło, agencyjne, zawartych przed 01.02.2020r. UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 2.0 – zmiana daty na 01.04.2020r,
• świadczenie postojowe jest wypłacane jednorazowo UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 2.0 – świadczenie postojowe można otrzymać trzykrotnie,
• świadczenie postojowe jest nieoskładkowane oraz nieopodatkowane,
• świadczenie postojowe wynosi :

– 2.080,00 zł tj. 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020 r., gdy wynagrodzenie z umowy zlecenia w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku o świadczenie było równe bądź wyższe od 1.300,00 zł i lub

– w wysokości sumy wynagrodzeń z tytułu wykonywania umów cywilnoprawnych w przypadku gdy suma przychodów z umów cywilnoprawnych w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskana w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe wynosi mniej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020r. tj. do kwoty  1.299,99 zł.

• przysługuje gdy wykonujący umowę cywilnoprawną nie ma innego tytułu do ubezpieczeń społecznych,
• przysługuje gdy wykonujący umowę cywilnoprawną mieszka na terytorium Polski i jest obywatelem RP lub ma prawo czasowego lub stałego pobytu na terytorium RP,
• warunkiem uzyskania świadczenia jest, aby przychód w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku nie przekraczał 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłoszonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS obowiązującego na dzień złożenia wniosku, dla wniosków składanych w kwietniu i maju kwota ta wynosi 15.595,74 zł,
• UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 2.0 – świadczenie postojowe może zostać przyznane ponownie, na podstawie oświadczenia osoby uprawnionej, której wypłacono świadczenie postojowe. Wypłata po raz kolejny świadczenia postojowego może zostać dokonana nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty świadczenia postojowego, warunek to wykazanie w oświadczeniu, że sytuacja materialna wykazana we wniosku, nie uległa poprawie – wniosek RSP-DK o kontynuacje postojowego (wniosek RSP-DK – do pobrania poniżej),
• konieczność złożenia wniosku do ZUS o świadczenie postojowe za pośrednictwem zleceniodawcy  (wniosek RSP-C – do pobrania poniżej) w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony ogłoszony stan epidemii,
• do wniosku musi zostać dołączona kopia umowy cywilnoprawnej,
• ZUS przekaże decyzję o przyznaniu świadczenia postojowego lub odmowie na PUE ZUS lub za pośrednictwem poczty, od decyzji odmownej będzie można się odwołać do właściwego sądu.

3. Świadczenie postojowe dla prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą

• skierowane jest do wszystkich prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, zarówno prowadzących ją jednoosobowo i zatrudniających pracowników, gdy w następstwie wystąpienia COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności (art. 15zq specustawy), w tym także dla osób, które korzystają z Ulgi na start lub osób, które korzystają z ulg w ramach Małego ZUS plus,
• świadczenie postojowe jest wypłacane jednorazowo UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 2.0 – świadczenie postojowe można otrzymać trzykrotnie,
• świadczenie postojowe jest nieoskładkowane oraz nieopodatkowane,
• wynosi 2.080,00 zł tj. 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020r.,
• rozliczający się w formie karty podatkowej, którzy korzystają ze zwolnienia z podatku VAT, otrzymają świadczenie postojowe w wysokości 1.300,00 zł,
• przysługuje gdy rozpoczęcie działalności nastąpiło przed 01.02.2020r. i nie zostało zwieszone, jeżeli przychód z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe był o co najmniej 15% niższy od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc (np. jeśli komuś spadł przychód w marcu w stosunku do lutego nawet o 50 proc., a kwietniowy był równie niski czyli na poziomie z marca, a złoży wniosek dopiero na początku maja, to nie dostanie świadczenia), UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 3.0 – od 16.05.2020 świadczenie postojowe przysługuje osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą zgodnie z prawem przedsiębiorców i przepisów odrębnych, gdy rozpoczęła jej wykonywanie przed 01.04.2020r., a nie przed 01.02.2020r.
• przysługuje także gdy rozpoczęcie działalności nastąpiło przed 01.02.2020r. i zostało zawieszone po 31.01.2020r.,
• przysługuje gdy samozatrudniony nie ma innego tytułu do ubezpieczeń społecznych,
• przysługuje gdy samozatrudniony mieszka na terytorium Polski i jest obywatelem RP lub ma prawo czasowego lub stałego pobytu na terytorium RP,
• warunkiem uzyskania świadczenia jest, aby przychód w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku nie przekroczył 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłoszonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS obowiązującego na dzień złożenia wniosku, dla wniosków składanych w kwietniu i maju kwota ta wynosi 15.595,74 zł, UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 2.0 – świadczenie postojowe dla samozatrudnionych bez limitu przychodów,
• UWAGA : zmiana wynikająca z specustawy 2.0 – świadczenie postojowe może zostać przyznane ponownie, na podstawie oświadczenia osoby uprawnionej, której wypłacono świadczenie postojowe. Wypłata po raz kolejny świadczenia postojowego może zostać dokonana nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty świadczenia postojowego, warunek to wykazanie w oświadczeniu, że sytuacja materialna wykazana we wniosku, nie uległa poprawie,
• konieczność złożenia wniosku do ZUS o świadczenie postojowe (wniosek RSP-D – do pobrania poniżej), w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony ogłoszony stan epidemii,
• ZUS przekaże decyzję o przyznaniu świadczenia postojowego lub odmowie na PUE ZUS lub za pośrednictwem poczty, od decyzji odmownej będzie można się odwołać do właściwego sądu.

4. Ulga w opłacaniu składek bez opłaty prolongacyjnej

Każdej firmie przysługuje odroczenie terminu płatności lub rozłożenie na raty należności z tytułu składek ZUS należnych za okres od stycznia 2020 r. (bez opłaty prolongacyjnej). Ulga dotyczy wszystkich płatników składek. Dotyczy składek za przedsiębiorcę i pracujące dla niego osoby. Nie ma znaczenia od kiedy płatnik prowadzi działalność oraz wielkość jego firmy. Z ulgi mogą skorzystać także samozatrudnieni. Jeśli płatnik złoży wniosek przed terminem płatności składek, nie poniesie żadnych kosztów związanych z ulgą. Jeśli wniosek złoży po terminie opłacania składek, ZUS naliczy odsetki za zwłokę na dzień złożenia wniosku. Aby uzyskać prawo do tej ulgi, przedsiębiorca musi złożyć wniosek (formularz RDU do pobrania poniżej). Wskazuje w nim, w jaki sposób epidemia wpłynęła na brak możliwości regulowania składek w terminie oraz w jakim terminie jest w stanie podjąć spłatę i w ilu ratach. Jeśli ZUS uzna, że nie ma podstaw do odroczenia terminu opłacenia składek czy rozłożenia ich na raty to poinformuje o tym płatnika, który będzie mógł wnioskować o ponownie rozpatrzenie sprawy w ciągu 7 dni od otrzymania odmownej odpowiedzi

5. Wnioski o wsparcie realizowane przez ZUS (formularze do pobrania)

• RZS-P – wniosek o zwrot nienależnie opłaconych składek
• RSP-DK – wniosek o kontynuacje postojowego
• RDZ – wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia należności z tytułu składek
• RSP_C – wniosek o świadczenie postojowe dla umów cywilnoprawnych
• RSP-D – wniosek o świadczenie postojowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą
• RDU – wniosek o ulgę bez opłaty prolongacyjnej (odroczenie lub rozłożenie na raty)

6. Składanie wniosków

• drogą elektroniczną przez PUE ZUS,
• za pośrednictwem poczty,
• osobiście w placówce ZUS – do skrzynki na dokumenty (bez kontaktu z pracownikiem ZUS).