Podsumowanie zmian podatkowych 2023r.

Przez kilka ostatnich lat byliśmy przyzwyczajeni do wielu zmian podatkowych. Po rewolucji od stycznia 2022r. jaką przyniósł Polski Ład 1.0, w połowie 2022r wprowadzono „korekty” prawa podatkowego zwane Polskim Ładem 2.0, jak np. obniżkę PIT z 17 % na 12 % oraz likwidację ulgi dla klasy średniej.

W 2023r. ustawodawca zdecydował się głównie na doprecyzowanie przepisów, poniżej przypominamy najważniejsze zmiany tego roku, w tym te zwane Polskim Ładem 3.0 oraz SLIM VAT 3.0:

1.    Po dwuletnim okresie zwolnienia wszystkich podmiotów z podatku minimalnego za 2022r. i 2023r., od 1 stycznia 2024r. zaczną mieć zastosowanie przepisy o podatku minimalnym. (art. 24ca ustawy o CIT). Firmy zapłacą go po raz pierwszy w marcu 2025r., jeśli będą mieć straty podatkowe lub nie przekroczą 2% progu rentowności (udziału dochodów w przychodach). Ustawodawca przewidział wyłączenia od opodatkowania, które obejmują podatników m.in.:

• rozpoczynających działalność – w roku rozpoczęcia działalności i w kolejnych 2 latach podatkowych (jako podatnicy rozpoczynający działalność nie są jednak zasadniczo traktowane podmioty utworzone w wyniku operacji restrukturyzacyjnych),
• którzy w danym roku podatkowym uzyskali o 30% mniejsze przychody w stosunku do poprzedniego roku,
• których rentowność w jednym z 3 ostatnich lat podatkowych wyniosła powyżej 2%,
• podmioty o prostej strukturze organizacyjno-prawnej, tj. bez rozbudowanych powiązań; są to np.: spółki, których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne oraz takie, które nie posiadają udziałów w innych podmiotach (więcej niż 5%),
• małych podatników CIT, tj. takich, których wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 mln euro,
• działających w niektórych branżach, np. świadczących głównie usługi ochrony zdrowia, przedsiębiorstwa finansowe w rozumieniu art. 15c ust. 16 ustawy o CIT (np. banki, SKOK-i, towarzystwa ubezpieczeniowe),
• postawionych w stan upadłości bądź likwidacji lub objętych postępowaniem restrukturyzacyjny,
• którzy zawarli z organami podatkowymi umowę o współdziałanie,
• wchodzących w skład grupy spółek; wyłączenie może dotyczyć grupy co najmniej 2 spółek, w której jedna spółka posiada bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 75% udział w kapitale pozostałych spółek wchodzących w skład tej grupy, gdy: rok podatkowy spółek obejmuje ten sam okres oraz łącznych dochodów spółek w ich łącznych przychodach jest większy niż 2%.

Podatek minimalny wynosi 10% podstawy jego ustalenia i dotyczy wyłącznie podmiotów rozliczających CIT. Podatnik będzie mógł wybrać jedną z dwóch metod kalkulacji podstawy opodatkowania:

• 3% przychodów innych niż z zysków kapitałowych – metoda uproszczona, albo
• suma 1,5% przychodów oraz niektórych kosztów np. kosztów finansowania dłużnego i wskazanych usług niematerialnych.

Skomplikowany wzór obliczenia podatku oraz szeroki katalog wyłączeń sprawią, że łatwo będzie popełnić błąd. Środowiska biznesowe optują za likwidacją tego rozwiązania.

2.    Uchylono przepisy o „ukrytej dywidendzie”. Pojęcie „ukryta dywidenda” wprowadzono do ustawy o CIT wraz z Polskim Ładem 1.0 (art. 16 ust. 1d). Określono w nim katalog wydatków, które miały podlegać wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów w związku z dokonywaniem transakcji z podmiotami powiązanymi.

3.    Przepisy o tzw. estońskim CIT w Polsce obowiązują od początku 2021r, istotą tej formy rozliczenia jest przesunięcie czasu poboru podatku na moment wypłaty zysków z przedsiębiorstwa przez wspólników. W 2023r wprowadzono zmiany w CIT estońskim, powodujące, iż korzystanie z preferencyjnego opodatkowania dochodu w formie ryczałtu jest teraz nieco łatwiejsze, np.:

• modyfikowano warunki minimalnego zatrudnienia przez spółkę tj. co najmniej 3 pracowników lub zleceniobiorców (teraz mamy możliwość uwzględniania też zleceniobiorców będących studentami albo objętymi zwolnieniem z PIT),
• doprecyzowano warunek wygaśnięcia zobowiązania z tytułu korekty wstępnej (do tej pory obowiązek korekty nie powstawał, jeżeli podatnik pozostawał opodatkowany estońskim CIT przez więcej niż 4 lata; w ramach nowelizacji okres ten zostały skrócony do 4 lat),
• doprecyzowano zakres wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, który podlega opodatkowaniu estońskim CIT (z art. 28m ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT) np. do kategorii tej nie zalicza się wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości związanych z używaniem samochodów osobowych oraz innych składników majątku, które są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarcze.  Na podatniku ciąży obowiązek wykazania, że warunek ten jest spełniony, a jeśli składniki majątku są wykorzystywane w działalności mieszanej (np. też na cele prywatne), to do opodatkowania estońskim CIT zalicza się 50 % ww. wydatków i odpisów.

4.    Rozliczanie najmu prywatnego możliwe jest wyłącznie na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wg stawek 8,5% oraz 12,5% (wyższa stawka dla przychodów powyżej 100.000 zł rocznie).

5.    Wyłączono możliwość amortyzowania nieruchomości mieszkalnych dla celów CIT/ PIT – zarówno w najmie prywatnym, jak i tym w ramach działalności gospodarczej. Przedsiębiorca może jednak ujmować w kosztach amortyzację tzw. mikroapartamentu (taka nieruchomość poniżej 25 m kw ma status lokalu użytkowego i nie stanowi nieruchomości mieszkalnej) lub innych nieruchomości zakwalifikowanych jako niemieszkalnych (np. pensjonaty, lokale w aparthotelach i condohotelach).

6.    Co do płatności gotówkowych dla B2B, nadal 15.000 zł (a nie 8.000 zł) brutto, będzie wynosić maksymalna jednorazowa wartość transakcji między przedsiębiorcami, która może być opłacona bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Zlikwidowano też wymóg płatności gotówkowych dla B2C nałożony na konsumentów w przypadku zawarcia z przedsiębiorcą transakcji o wartości przekraczającej 20.000 zł oraz sankcje w podatku dochodowym dla przedsiębiorcy za jego niedotrzymanie. Dzięki temu od 1.01.2024 r. wciąż będzie obowiązywał obecny stan prawny, sprzed „reformy” wprowadzonej tzw. Polskim Ładem.

7.    Uchylenie obowiązku wykazywania w zeznaniu podatkowym wierzytelności lub zobowiązania, z którymi związane są zwiększenia lub zmniejszenia wynikające z tzw. ulgi na złe długi. Brak konieczności załączania do zeznania podatkowego informacji CIT/WZ lub PIT/WZ za 2023r, który będzie składany w 2024r.

• ulga na złe długi to prawo do korekty podstawy opodatkowania oraz podatku CIT/PIT, przysługująca wierzycielowi z tytułu dostawy towarów lub usług świadczonych na terenie kraju, za które nie otrzymał zapłaty powyżej 90 dni.
• ulga na złe długi (a właściwie „kara”) obejmuje obowiązek korekty podstawy opodatkowania oraz podatku CIT/PIT w przypadku braku uregulowania zobowiązań z tytułu nabytych towarów lub usług, powyżej 90 dni.

8.    Zmieniono mechanizm poboru podatku u źródła (WHT). Nowelizacja wydłuża skuteczność pierwotnie złożonego oświadczenia WH-OSC z dotychczasowych 2 miesięcy do końca roku podatkowego, w którym zostało ono złożone. Oznacza to, że jednokrotne złożenie oświadczenia celem stosowania preferencji WHT po przekroczeniu kwoty 2 mln PLN w roku pozwala nie stosować mechanizmu pay & refund do końca roku podatkowego płatnika.

9.     Osoby mające kilka stosunków pracy dokonają rozliczenia kwoty wolnej od podatku w zależności od ilości zatrudniających ich pracodawców.  Podatnik będzie miał prawo do złożenia wniosku
PIT-2 u maksymalnie trzech pracodawców. Podatnik będzie mógł wskazać czy zaliczka na podatek dochodowy powinna być pomniejszona o:

• 1/12 kwoty zmniejszającej podatek tj. 300 zł (w przypadku jednego pracodawcy),
• 1/24 kwoty zmniejszającej podatek tj. 150 zł (w przypadku dwóch pracodawców),
• 1/36 kwoty zmniejszającej podatek tj. 100 zł (w przypadku trzech pracodawców).

Wniosek PIT-2 będą mogły złożyć także osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia oraz umowy o dzieło.

10. Możliwość rozliczenia od razu ulg podatkowych, po złożeniu oświadczenia o spełnieniu warunków z ich skorzystania:

• ulga na powrót – podatnicy, którzy przez minimum trzy lata mieszkali i pracowali za granicą, mogą skorzystać z ulgi na powrót,
• ulga 4+ – preferencję podatkową dla podatników, którzy wychowują co najmniej czworo dzieci,
• ulga dla seniora,

Suma przychodów zwolnionych od podatku w ramach tych ulg nie może przekroczyć rocznie kwoty 85.528 zł.

11. Składki ZUS w części finansowanej przez płatnika, stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który wynagrodzenia są należne, pod warunkiem, że składki zostaną opłacone w terminie wynikającym z odrębnych przepisów.

12. Doprecyzowano wątpliwości interpretacyjne poprzez wskazanie, że wyłączeniu z kosztów podatkowych będą podlegać koszty finansowania dłużnego w części, w jakiej nadwyżka finansowania dłużnego przekroczy wyższą z dwóch kwot tj. 3.000.000 zł lub 30% podatkowej EBITDA.

13. To już 10 lat możemy przekazywać część swojego podatku dochodowego organizacjom pożytku publicznego (OPP). Od 2023r podatnicy mogą przekazać na rzecz OPP 1,5 % swojego podatku PIT, zamiast dotychczasowego 1 %. Zwiększona stawka miała zastosowanie już do zeznań podatkowych składanych za 2022 rok.

14. Podniesienie limitu odliczenia składki zdrowotnej dla przedsiębiorców opodatkowanych 19% podatkiem liniowym z kwoty 8.700,00 zł do 10.200 zł. Podatnik będzie mógł odliczyć tę kwotę od dochodu, co daje rzeczywiste zmniejszenie podatku o kwotę 1.938 zł.

15. Wprowadzenie systemu rozliczania za pomocą e-faktur i wystawiania tzw. faktur ustrukturyzowanych za pośrednictwem Krajowego Systemu e-Faktur (obecnie na zasadzie dobrowolności, a od dnia 1 lipca 2024 r. ustanowienie takiego obowiązku dla podatników VAT czynnych).

16. Zmieniono wysokość koszów pracowniczych związanych z podróżami służbowymi pracowników w kraju i za granicą, a mianowicie:

• zwiększono kwotę diety krajowej z 38 zł do 45 zł (poczynając od dnia 1 stycznia 2023 r.),
• podwyższono kwoty diet i limitu na nocleg w czasie podróży zagranicznej w odniesieniu do kilkudziesięciu państw (z mocą od dnia 29 listopada 2022 r.),
• zwiększono stawki za tzw. kilometrówkę z 1 km przebiegu pojazdu, np. dla samochodu osobowego z silnikiem powyżej 900 cm3 z kwoty 0,8358 zł do 1,15 zł.

17. Podwyższono kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn, dla wszystkich grup podatkowych. Po zmianach od 1.07.2023r opodatkowaniu nie podlega spadek lub darowizna o wartości nieprzekraczającej:

• 36.120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej – małżonek (obecny, nie były), małżonek w separacji, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, teściowie, zięć, synowa,
• 27.090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej – zstępni rodzeństwa (np. siostrzeniec, bratanek), rodzeństwo rodziców (np. wuj, ciotka), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa (np. mąż siostry), rodzeństwo małżonków (np. brat żony – szwagier), małżonkowie rodzeństwa małżonków (np. mąż siostry męża), małżonkowie innych zstępnych,
• 5.733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej – wszystkie osoby niezaliczone do dwóch poprzednich grup, w tym osoby niespokrewnione z obdarowanym.

18. Wprowadzono dla podatników obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych (ewidencji podatkowej) przy użyciu programów komputerowych oraz obowiązek ich przesyłania w formie ustrukturyzowanej do urzędu skarbowego. Obowiązek ten ma wejść w życie od 2024 roku dla dużych podatników, a dla pozostałych od 2025 roku.

19. Wprowadzono zmiany w obszarze cen transferowych dotyczących transakcji z rajami podatkowymi, w tym przede wszystkim:

• uchylono kontrowersyjne przepisy dotyczące pośrednich transakcji rajowych oraz
• podwyższono progi dokumentacyjne dla bezpośrednich transakcji rajowych (wynoszą: 2,5 mln zł – w przypadku transakcji finansowych, 500 tys. zł – w przypadku transakcji niefinansowych).

20. Wprowadzono obowiązek posiadania przez wszystkich samozatrudnionych oraz pracodawców kont na ZUS-PUE.

21. Wprowadzono zmiany w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych:

• od 31.08.2023r, zniesiono PCC w przypadku zakupu pierwszego mieszkania na rynku wtórnym. Oznacza to, że kupujący (osoba fizyczna), skorzysta z tego zwolnienia, jeśli nie jest, ani nie był do tej pory właścicielem nieruchomości mieszkalnej, z wyjątkiem osób, które otrzymały w spadku maksymalnie połowę mieszkania lub domu (wcześniej kupujący płacili 2% PCC),
• od 01.01.2024r wprowadzono 6% PCC od zakupu szóstego i każdego następnego mieszkania, nawet wtedy, gdy sprzedaż podlega opodatkowaniu VAT.

22. Od 1.07.2023r wprowadzono zmiany w VAT tzw. SLIM VAT 3, które obejmują np.:

• zwiększenie limitu małego podatnika VAT z 1,2 mln do 2,0 mln EUR, tj. wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) w poprzednim roku podatkowym; przypominamy, iż mały podatnik może rozpoznawać obowiązek podatkowy w VAT według metody kasowej lub korzystać z rozliczeń kwartalnych, z pewnymi wyjątkami,
• wprowadzenie nowych zasad w zakresie przeliczania kursów walut w przypadku wystawienia faktur korygujących wg dotychczasowej ugruntowanej praktyki interpretacyjnej, tj. dla korekty zwykłej – kurs NBP pierwotny (zastosowany w fakturze, którą korygujemy) lub dla korekty zbiorczej – kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury korygującej,
• w przypadku transakcji WNT została uproszczona możliwość odliczenia podatku naliczonego tj. odliczenie podatku naliczonego warunkowane będzie wykazaniem podatku VAT należnego z tytułu WNT; został usunięty warunek posiadania faktury dokumentującej WNT przed upływem 3 miesięcy od miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy,
• zmieniono kwestię wykazania WDT w sytuacji, gdy podatnik nie zgromadził we właściwym terminie dowodów potwierdzających, że towary zostały przywiezione z Polski do innego kraju UE, obecnie WDT wykazuje się ze stawką 0% w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy tj. co do zasady wystawiono fakturę WDT,
• zmiany w zasadach wydawania WIS, np. zniesiono opłatę należną od wniosku o wydanie WIS w wysokości 40 zł,
• wprowadzenie możliwości rezygnacji z obowiązku drukowania dokumentów fiskalnych wystawianych przy zastosowaniu kas rejestrujących,