Zmiany podatkowe od 2022r zwane Polskim Ładem

W dniu 16.11.2021r prezydent podpisał, a 23.11.2021r opublikowano w Dzienniku Ustaw, nowelizację ustaw podatkowych, które implementują rozwiązania tzw. Polskiego Ładu. Pierwszy projekt ustawy został ogłoszony pod koniec lipca 2021r, co oznacza, że cały proces legislacji rewolucji podatkowej w Polsce zajął niecałe 4 miesiące. Nowe prawo (z pewnymi wyjątkami) wejdzie w życie od 01.01.2022r.

Amerykański pisarz, H. Jackson Brown, Jr., trafnie określił, że „Sukces w biznesie jest jak jazda na rowerze. Albo jedziesz naprzód, albo upadasz”. Słowa te doskonale wpisują się w aktualną rzeczywistość podatkową, która stawia przed nami coraz to większe wyzwania. Tak więc ruszamy w podróż po krętych ścieżkach Polskiego Ładu i będziemy jechać dalej z przedsiębiorcami, towarzysząc im w poszukiwaniu najbardziej optymalnych rozwiązań dla prowadzenia biznesu.

Poniżej prezentujemy zestawienie ważniejszych zmian podatkowych, które będą mieć istotne znacznie dla wszystkich płacących podatki w Polsce.

składka zdrowotna

(1) likwidacja prawa podatnika do odliczenia kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaconej (lub pobranej przez płatnika) w roku podatkowym od kwoty należnego za ten rok podatku dochodowego, wyjaśniając :

• w 2021r co do zasady płaci się składkę w wysokości 9% podstawy wymiaru składki, ale odliczamy od PIT 7,75% podstawy wymiaru,
• od 2022r nie będzie już takiej możliwości, co w praktyce będzie oznaczać wzrost wysokości składki zdrowotnej o 7,75 pp. podstawy wymiaru dla wszystkich, którzy będą opłacać 9% składkę zdrowotną,
• uwaga dla przedsiębiorców – warto zapłacić ewentualne zaległości do końca 2021r oraz rozważyć płatność grudniowych składek ZUS (nie tylko zdrowotnej) jeszcze w grudniu 2021r tak aby rozliczyć zdrowotne na dotychczasowych zasadach – przypomnijmy, że składka zdrowotna przedsiębiorcy za grudzień 2021r wynosi 381,81 zł, z czego 328,78 zł podlega odliczeniu od podatku; jeśli zostanie zapłacona jeszcze w tym roku, to będzie można zaoszczędzić 328 zł, o tyle bowiem mniej wyniesie grudniowa zaliczka na PIT,

(2) podwyżka wysokości składki zdrowotnej dla:

•  przedsiębiorców rozliczających PIT na zasadach ogólnych tj. wg skali podatkowej (np. JDG, wspólnicy spółki jawnej i cywilnej):
  – 9 % od dochodu, który będzie kalkulowany jako przychody minus koszty uzyskania przychodu oraz minus zapłacone składki społeczne nie zaliczone do KUP,
  – zwracamy uwagę iż dochód będący podstawą wyliczenia składki zdrowotnej nie uwzględnia różnicy remanentowej oraz nie może (inaczej niż dochód do opodatkowania PIT) zostać pomniejszony o wszelkie odliczenia od dochodu, np. darowizny, ulgę B+R, straty z lat ubiegłych,
  – miesięczna minimalna składka zdrowotna to 9% minimalnego wynagrodzenia, a więc 270,90 zł (tj. 9% z 3.010,00 zł brutto na rok 2022),
  – płatna także wtedy, gdy w danym miesiącu wystąpi strata,
  – nie ma maksymalnej stawki zdrowotnej, tak jak występuje to w przypadku ubezpieczeń społecznych,

• przedsiębiorców rozliczających PIT liniowy (np. JDG, wspólnicy spółki jawnej i cywilnej):
  – 4,9 % od dochodu, który będzie kalkulowany jako przychody minus koszty uzyskania przychodu oraz minus zapłacone składki społeczne nie zaliczone do KUP,
  – zwracamy uwagę iż dochód będący podstawą wyliczenia składki zdrowotnej nie uwzględnia różnicy remanentowej oraz nie może (inaczej niż dochód do opodatkowania PIT) zostać pomniejszony o wszelkie odliczenia od dochodu, np. darowizny, ulgę B+R, straty z lat ubiegłych,
  – miesięczna minimalna składka zdrowotna to 9% minimalnego wynagrodzenia, a więc 270,90 zł (tj. 9% z 3.010,00 zł brutto na rok 2022),
  – płatna także wtedy, gdy w danym miesiącu wystąpi strata,
  – nie ma maksymalnej stawki zdrowotnej, tak jak występuje to w przypadku ubezpieczeń społecznych,
  – przykład 1: dochód przedsiębiorcy w danym miesiącu wyniesie 10.000,00 zł, składka zdrowotna to 4,9% z tej kwoty, czyli 490,00 zł;
  – przykład 2: jeżeli dochód przedsiębiorcy w danym miesiącu to 5.000,00 zł, składka zdrowotna to nie 4,9% z tej kwoty, czyli 245,00 zł, tylko 9% minimalnego wynagrodzenia, czyli 270,90 zł.
  – przykład 3: uwaga na sytuacje, gdy za dany miesiąc wystąpi strata, np.
  dochód 1: 10.000,00 zł – składka 490,00 zł
  strata    2: 3.000,00 zł – składka 270,90 zł
  dochód 3: 7.000,00 zł – składka 343,00 zł
  czyli łącznie zapłacone składki to 1.103,90 zł mimo, że dochód narastająco wynosi 14.000,00 zł a 4,9% z 14.000,00 zł to 686,00 zł,

• przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem z działalności gospodarczej:
  – 9% od podstawy, która będzie kalkulowana jako przychód minus zapłacone składki społeczne, w zależności od wysokości przychodu ryczałtowca,
  – roczny przychód do 60 tys. zł – miesięczna podstawa składki zdrowotnej wyniesie 60% przeciętnego wynagrodzenia za 4 kwartał roku poprzedniego (kwota ok 307,00 zł)
  – roczny przychód od 60 tys. do 300 tys. zł – miesięczna podstawa składki zdrowotnej wyniesie 100% przeciętnego wynagrodzenia za 4 kwartał roku poprzedniego (kwota ok 510,00 zł),
  – roczny przychód powyżej 300 tys. zł – miesięczna podstawa składki zdrowotnej wyniesie 180% przeciętnego wynagrodzenia za 4 kwartał roku poprzedniego (kwota ok 920,00 zł),
  – w ciągu roku jest możliwość opłacania składki zdrowotnej w oparciu o przychody za rok poprzedni z koniecznością rozliczenia na koniec roku tj. dopłaty zaległości lub wystąpieniem o zwrot nadpłaconej składki,
  – w ciągu roku jest też możliwość opłacania składki zdrowotnej „progresywnie” w oparciu o bieżące przychody, w przypadku przekroczenia ww. progów, powstanie niedopłata i konieczne będzie uregulowanie jej do 31 marca kolejnego roku,

• przedsiębiorców opodatkowanych kartą podatkową – 9 % minimalnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku,

• wspólnicy spółek komandytowych (zarówno komplementariusza jak i komandytariusze), wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., wspólnik SKA, wspólnik PSA wnoszący pracę jako wkład, osoby współpracujące – 9 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w 4 kwartale roku poprzedniego (kwota ok 510,00 zł),

• członek zarządu, prokurent, członek rady nadzorczej pełniące funkcje oraz otrzymujące wynagrodzenie z aktu powołania – 9% od ich wynagrodzenia,

• gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana przez płatnika, np. od wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę albo umowy zlecenia, byłaby wyższa od zaliczki na PIT, składkę zdrowotną za dany miesiąc obniża się do wysokości tej zaliczki na PIT (art. 83 ust. 1),

(3) dodatkowe zmiany w zakresie ZUS:

• termin płatności wszystkich składek do ZUS:
  – dla płatników składek posiadających osobowość prawną – pozostaje po staremu, tj. za dany miesiąc płatność jest do 15. dnia następnego miesiąca,
  – dla pozostałych płatników składek – został przesunięty na 20. dnia następnego miesiąca,

• nowy obowiązek comiesięcznego raportowania do ZUS:
  – raportowaniu w deklaracjach do ZUS podlega poziom miesięcznych dochodów / przychodów oraz informacja o formie opodatkowania JDG,
  – nawet jeśli podatnik będzie płacił PIT kwartalnie lub w sposób uproszczony (1/12), nie zwalnia go to z obowiązku obliczania dochodu podatkowego oraz płacenia składki zdrowotnej w trybach miesięcznych,
  – z uwagi na fakt iż „rok składkowy” jest zdefiniowany od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego, to po raz pierwszy będziemy informować ZUS o wysokości dochodów w raportach za luty 2022r, składka będzie wyliczana na podstawie dochodów za styczeń 2022r, płatna do 15 lub 21.03.2022r (art. 15 pkt.6 lit. B PŁ / art. 81 ust.2c),

• zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej za dany rok podatkowy:
  – nastąpi tylko na wniosek składany wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego,
  – wniosek będzie trzeba złożyć w ciągu 1 miesiąca po rozliczaniu podatkowym dla podatników PIT tj. do 31 maja kolejnego roku (termin równy zarówno dla podatników PIT jak i podatników ryczałtu),
  – zwrot nastąpi do 31 lipca, wyłącznie w formie bezgotówkowej, pod warunkiem braku zaległości w składkach ZUS na koncie płatnika,
  – wniosek złożony po terminie pozostanie bez rozpoznania, a nadpłacone składki przepadną,
  – uwaga : jeśli będzie konieczność korekty rozliczeń PIT (a mamy na to teoretycznie 5 lat do czasu przedawnienia) która zmniejszy dochód / przychód z poprzednich lat, to nadpłacona składka zdrowotna przepada, chyba że ukażą się inne interpretacje ZUS w tym temacie,

podatek PIT

(4) kwota wolna od podatku wynosi 30.000,00 zł :

• stosuje się przy obliczeniach podatku dochodowego dla pracowników i przedsiębiorców rozliczanych PIT na zasadach ogólnych tj. wg skali podatkowej, umów zleceń, dzieło, powołania,
• nie ma zastosowania do podatników opodatkowanych podatkiem liniowym lub ryczałtem, przychodów z kapitałów pieniężnych (np. dywidenda),
• kwota wolna od podatku nie dotyczy składki zdrowotnej, która to jest płacona zawsze wg zasad opisanych w pkt.2 ani składek społecznych,

(5) podwyższenie progu podatkowego do 120.000,00 zł dochodów do którego płaci się 17% podatek PIT, natomiast od nadwyżki 32% (stawki podatkowe zostają takie same),

(6) wprowadzenie ulgi dla tzw. klasy średniej:

• polega na obniżeniu podstawy opodatkowania (poza wolną od podatku w wysokości 30.000,00 zł) zmiennej kwoty, w zależności od uzyskiwanych zarobków, obliczanej na podstawie specjalnego algorytmu określonego w ustawie (dwóch wzorów matematycznych) ,

• dla pracowników, którzy mają roczne przychody brutto od 68.412 zł do 133.692 zł (tj. miesięcznie od 5.701 zł do 11.141 zł) w tym również twórców i artystów korzystających z 50% kosztów uzyskania przychodu,

• dla przedsiębiorców rozliczanych PIT na zasadach ogólnych tj. wg skali podatkowej, którzy mają roczne dochody od 68.412 zł do 133.692 zł , dochód rozumiany jako przychód minus koszty prowadzenia działalności, z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne,
  • uwaga 1 – brakuje w ustawie definicji jak rozumieć „koszty prowadzenia działalności”, poza tym należy pamiętać, że dochód dla celów ulgi dla klasy średniej, to nie zawsze jest to samo, co podstawa opodatkowania PIT, patrz uwaga z pkt 2a,
  • uwaga 2 – poprawiony został zapis dotyczący „kosztów prowadzenia działalności”, poprawka znalazła się w nowelizacji ustawy z 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, w art. 9 ust. 1 lit. d wskazano, że po wyrazach „pomniejszonych o koszty” dodaje się wyrazy „uzyskania przychodów z tytułu”,

• nie dotyczy umów zleceń, dzieło, powołania, działalności na podatku linowym lub ryczałcie,

• ulgę można stosować w ujęciu miesięcznym na bieżąco pomniejszając zaliczki na PIT lub rocznym, rozliczając ją dopiero w zeznaniu podatkowym,

• przekroczenie zarobków ponad wskazany limit w roku podatkowym nawet o 1 zł pozbawia podatnika prawa do ulgi w całości; jeśli rozliczenie ulgi będzie następować w ciągu roku podatkowego, to wówczas przy rozliczeniu rocznym, konieczne będzie dopłacenie podatku PIT w kwocie wykorzystanej ulgi,

• dla pracowników których roczne zarobki będą zbliżone do dolnego lub górnego limitu zasadne wydaje się złożenie oświadczenia do pracodawcy o nienaliczaniu ulgi w trakcie roku, aby uniknąć dopłaty w rozliczeniu rocznym, takie oświadczenie składać należy każdorazowo w każdym roku podatkowym,

• w przypadku wspólnego rozliczenia małżonków
  •  wg MF każdy z małżonków może skorzystać z odliczenia, jeżeli spełnia warunki do jego zastosowania (uzyskuje przychody ze wskazanych źródeł i jego roczne przychody mieszczą się w przedziale od 68 412 zł do 133 692); należy ocenić odrębnie przychody każdego z małżonków – jeżeli łączny przychód małżonków przekracza górny limit stosowania ulgi, ale odrębnie przychody każdego z nich mieszczą się w limicie stosowania ulgi, wówczas ulga przysługuje każdemu z nich; w przypadku w którym przychody jednego małżonka przekraczają górny limit, a przychody drugiego mieszczą się w limicie, ten drugi małżonek będzie miał prawo do skorzystania z ulgi,
  •  jednakże, w połowie stycznia resort finansów stwierdził, iż nawet gdy jeden z małżonków nie zarabia, to i tak oboje skorzystają przy wspólnym rozliczeniu z ulgi dla klasy średniej, warunkiem jest złożenie wspólnego zeznania podatkowego oraz to, aby po podziale kwoty przychodów na pół, podzielony przychód mieścił się w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł,

• przykładowe roczne zarobki oraz kwota ulgi w podatku PIT:
  – 65.000,00 zł dochodu będzie uprawniało do ulgi w kwocie 0 zł,
  – 75.000,00 zł dochodu będzie uprawniało do ulgi w kwocie 2.612 zł,
  – 102.588,00 zł dochodu będzie uprawniało do ulgi w kwocie 13.452 zł maksymalna wysokość do wykorzystania,
  – 130.000,00 zł dochodu będzie uprawniało do ulgi w kwocie 1.612 zł,
  – 140.000,00 zł dochodu będzie uprawniało do ulgi w kwocie 0 zł,

(7) przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą (JDG) będą mogli wybrać 3 sposoby opodatkowania działalności tj.:

• opodatkowanie na zasadach ogólnych tj. wg skali podatkowej,
• podatek liniowy lub
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (np. 12% programiści, 14% zawody medyczne, architekci, inżynierzy),

(8) znika tzw. karta podatkowa – wprowadzenie zasady, że stosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej będzie dotyczyć wyłącznie tych podatników, którzy kontynuują stosowanie tej formy opodatkowania po dniu 31.12.2021r. oraz nie zrezygnowali z opodatkowania w tej formie po tym dniu i nie utracili prawa do opodatkowania w tej formie po tym dniu,

(9) niezbędne będzie pozyskanie od pracowników nowych oświadczeń w związku z pojawieniem się nowych ulg (np. ulga dla klasy średniej, ulga dla wychowujących 4 dzieci, ulga dla pracujących seniorów) lub likwidacją określonych uprawnień (wspólne rozliczenie osób samotnie wychowujących dzieci),

(10) przedsiębiorcy (JDG) jeśli wykupią pojazd z leasingu na majątek prywatny będą mogli sprzedać auto bez podatku PIT dopiero po upływie 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym leasingowane pojazdy zostały wycofane z działalności gospodarczej (zazwyczaj to miesiąc zapłaty ostatniej raty leasingu), wcześniej było to 6 miesięcy (zasady te będą miały zastosowanie do składników nabytych po dniu 31.12.2021r, tj. będą dotyczyć nie tylko umów leasingu zawartych od 01.01.2022r., ale także tych, które zostały podpisane w 2021r i wcześniej, jeżeli auta zostaną wykupione z leasingu po 31.12.2021r),

(11) wspólne rozliczenie z małżonkiem :

• wspólne opodatkowanie dochodów będą mieli małżonkowie również za rok, w trakcie którego został zawarty związek małżeński pod warunkiem, że małżeństwo trwało i wspólność majątkowa istniała do końca roku podatkowego,
• wspólne rozliczenie z małżonkiem będzie można zastosować już przy rozliczeniu dochodów za 2021r (chyba że ukażą się inne interpretacje US w tym temacie),
• możliwe również przez podatnika, który pozostawał w związku małżeńskim w roku podatkowym, a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego albo po upływie roku podatkowego, przed złożeniem zeznania podatkowego za ten rok,

(12) zmiana rozliczania ulgi dla osób samotnie wychowujących dzieci :

•  zastąpienie prawa podatnika do wspólnego opodatkowania się z dzieckiem możliwością odliczenia od podatku kwoty 1.500,00 zł,
•  z preferencji skorzystają wyłącznie podatnicy opodatkowani według skali podatkowej,
• odliczenie przysługuje jednemu z rodziców albo opiekunów prawnych,  w przypadku braku porozumienia między podatnikami odliczenie stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania,
• jedynie informacyjnie – dotychczasowa ulga na dziecko / dzieci zostaje na niezmienionych zasadach – np. kwota na pierwsze i drugie dziecko wynosi 1.112,40 zł rocznie.

(13) od 01.2023r opodatkowanie dochodów z najmu prywatnego, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze (jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej) wyłącznie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych; wyjątkowo podatnicy osiągający w 2022r przychody z najmu prywatnego będą mogli rozliczać się według skali jeszcze do 31.12.2022r,

(14) rozszerzenie katalogu zwolnień od podatku dochodowego o określone przychody tzw. PIT zerowy, oprócz dotychczasowych przychodów osób do 26. roku życia z tytułu umowy o pracę, zlecenia, zwolnienie obejmie także :

• przychody podatnika, który przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do kwoty 85.528 zł, przez 4 kolejne lata podatkowe, tzw. ulga na powrót (z pewnymi warunkami),
• przychody ze stosunku pracy otrzymane przez podatnika po ukończeniu 60. roku życia w przypadku kobiety i 65. roku życia w przypadku mężczyzny, który mimo nabycia uprawnień emerytalno-rentowych nie korzysta z nich i nadal pozostaje na zatrudnieniu, do kwoty 85.528 zł, tzw. ulga na seniora,
• przychody podatnika, który w roku podatkowym w stosunku do co najmniej 4 dzieci wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało lub sprawował funkcję rodziny zastępczej do kwoty 85.528 zł, limit ten przysługuje na każdego rodzica, tzw. ulga dla rodzin 4+ ,
  • ulga adresowana jest więc do rodziców, w tym rodziców zastępczych, oraz opiekunów prawnych, bez względu na ich stan cywilny, mogą z niego korzystać zarówno samotni rodzice (opiekunowie prawni), jak i małżonkowie oraz rodzice, którzy pozostają w związkach nieformalnych,
  • ulga obejmuje przychody (A) z pracy na etacie (umowa o pracę, stosunek służbowy, praca nakładcza, spółdzielczy stosunek pracy), (B) z umów zlecenia zawartych z firmą, (C) z działalności gospodarczej, opodatkowane według skali podatkowej, 19 proc. podatkiem liniowym, stawką 5 proc. (tzw. ulga IP Box) oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

(15) korzystania z samochodu służbowego do celów prywatnych – zmianie ulegnie zasada rozliczania przychodu i podatku PIT u pracowników, którzy wykorzystują służbowe samochody również do celów prywatnych;

• do 2021r wysokość PIT zależała była od pojemności silnika (przychód pracownika ustalany jest w wysokości 250 zł lub 400 zł miesięcznie, wyższa kwota dotyczy pojazdów z silnikiem większym niż 1600 cm3),
• od 2022r o daninie przesądzi moc pojazdu z podziałem na do i powyżej 60 kW co w praktyce oznacza iż trzeba będzie zapłacić wyższy PIT tj.:
• 250 zł – dla samochodów o mocy silnika do 60kW,
• 250 zł – dla samochodów stanowiących pojazd elektryczny lub pojazd napędzany wodorem,
• 400 zł – dla samochodów innych niż wymienione wyżej,

(16) wprowadzenie nowych wydatków w ramach tzw. ulgi rehabilitacyjnej podlegających odliczeniu od dochodu, w tym m.in.: zakup, naprawa lub najem wyrobów medycznych najem sprzętu, urządzeń i narzędzi niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych,

(17) obecnie istnieje możliwość „wprowadzenia” składnika majątku prywatnego do firmy (JDG) oraz amortyzowania go od ceny zakupu; po zmianie przepisów również będzie taka możliwość, jednak wartość początkowa tego składnika będzie ustalana według ceny jego zakupu, albo według wartości rynkowej jeżeli jest ona niższa od ceny zakupu,

(18) z uwagi na popularyzację ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, zwracamy uwagę na przepis (obecnie obowiązujący) iż z ryczałtu nie będzie mogła skorzystać osoba, która będzie osiągać przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów lub ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał w poprzednim roku lub aktualnie wykonuje na podstawie stosunku pracy,

podatek CIT

(19) ograniczenia w amortyzacji nieruchomości należących do spółek nieruchomościowych – odpisy dotyczące środków trwałych zaliczonych do grupy 1 KŚT (budynki / lokale mieszkalne) w danym roku podatkowym nie będą mogły być wyższe niż odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe z tytułu zużycia środków trwałych dokonywane zgodnie z przepisami o rachunkowości, obciążające w tym roku podatkowym wynik finansowy jednostki (jeżeli przykładowo spółka nieruchomościowa obniży stawkę amortyzacyjną dla celów bilansowych, to będzie musiała tak samo postąpić dla celów podatkowych),

(20) zmiana zasad dotyczących tzw. cienkiej kapitalizacji w zakresie wyliczenia kosztów finansowania dłużnego, podatnicy będą zobowiązani wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów koszty finansowania dłużnego w części, w jakiej nadwyżka kosztów finansowania dłużnego przewyższa kwotę 3 mln zł albo kwotę obliczoną według wprowadzonego do ustawy o CIT wzoru, przy zastosowaniu limitu w wysokości 30% podatkowej EBITDA (nie będzie można już łączyć obu tych limitów),

(21) ułatwienie dostępu do opodatkowania spółek ryczałtem od dochodów, tzw. cit estoński (art. 28c ustawy CIT) – główne założenia tj. np. odroczenie podatku CIT do momentu wypłaty zysku lub pokrycia straty sprzed okresu opodatkowania ryczałtem, wspólnikami spółki muszą być wyłącznie osoby fizyczne, spółka nie może posiadać udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, zatrudnienie minimum 3 pracowników, deklaracja korzystania z tego modelu na minimum 4 następujące po sobie lata podatkowe nie uległy modyfikacji; największe zmiany od 2022r. obejmują:

• rozszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do opodatkowania ryczałtem, oprócz spółek z o.o. oraz akcyjnych również dostępny dla spółek komandytowych, komandytowo-akcyjnych i PSA,
• rezygnacja z obowiązku ponoszenia nakładów inwestycyjnych,
• zniesienie limitu osiąganych przychodów (dotychczas 100 mln zł),
• zmiana stawki podatku CIT: 10% dla małych podatników oraz 20% dla dużych podatników od podstawy będącej wynikiem rachunkowym spółki, a więc znika obowiązek prowadzenia rachunkowości podatkowej,
• możliwość pomniejszenia podatku PIT do zapłaty przez wspólników o: 90% podatku zapłaconego przez spółkę – w przypadku spółek posiadających status małego podatnika i spółek rozpoczynających działalność oraz o 70% podatku zapłaconego przez spółkę – w przypadku pozostałych spółek,
• dzięki ww. mechanizmowi odliczenia, łączne efektywne opodatkowanie zysków spółki i wspólników otrzymujących dywidendę (CIT i PIT) wyniesie odpowiednio 20% dla małego podatnika i 25% dla dużego podatnika,
• preferencyjne opodatkowanie nie dotyczy np. tzw. ukrytych zysków, czyli niektórych świadczeń na rzecz wspólników, niebędących dywidendą,
• uelastycznienie terminu spłaty zobowiązania podatkowego powstałego na tzw. korekcie wstępnej, a w niektórych przypadkach również możliwość zniesienia obowiązku zapłaty tego zobowiązania (stosowanie opodatkowanie ryczałtem przez 4 lata),
• możliwość wejścia w dowolnym czasie w takcie roku, jeżeli na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc opodatkowania ryczałtem podatnik zamknie księgi rachunkowe oraz sporządzi sprawozdanie finansowe zgodnie z przepisami o rachunkowości,
• preferencyjne opodatkowanie nie dotyczy np. tzw. ukrytych zysków, czyli niektórych świadczeń na rzecz wspólników, niebędących dywidendą,
• brak możliwości skorzystania z niektórych ulg, np. na B+R, robotyzację, CSR,

(22) od 01.01.2023r wprowadzenie regulacji, mających przeciwdziałać wypłacaniu ze spółki zysków w formie tzw. ukrytej dywidendy. Nowy art. 16 ust. 1d ustawy o CIT wskazuje trzy przesłanki, skutkujące koniecznością rozpatrywania kosztów przez podatnika jako ukrytą dywidendę, wykluczając tym samym możliwość zaliczania ich do kosztów uzyskania przychodów:

• sytuacja, w której wysokości kosztów lub termin ich poniesienia w jakikolwiek sposób uzależnione są od osiągnięcia zysku przez podatnika lub wysokości tego zysku (a wiec wynagrodzenie oparte na zasadach tzw. success fee), lub
• sytuacja, gdzie racjonalnie działający podatnik nie poniósłby takich kosztów lub mógłby ponieść niższe koszty w przypadku wykonania porównywalnego świadczenia przez podmiot niepowiązany (a wiec transakcje o nierynkowym charakterze z podmiotami powiązanymi), lub
• przypadek, dotyczący kosztów w zakresie prawa do korzystania z aktywów, które stanowiły własność lub współwłasność wspólnika lub podmiotu powiązanego ze wspólnikiem przed utworzeniem podatnika (a więc np. wynajem spółce nieruchomości przez wspólnika, jeśli był on właścicielem tej nieruchomości przed utworzeniem spółki jako podatnika, uwaga na spółki komandytowe które stały się podatnikami CIT od 01.01.2021r. lub 01.05.2021r).

Dwa ostatnie warunki nie mają być stosowane w przypadku, gdyby suma poniesionych przez podatnika rocznych kosztów stanowiących ukrytą dywidendę była niższa niż kwota zysku brutto uwzględnionego w wyniku finansowym spółki (art. 16 ust. 1e ustawy o CIT)

(23) wprowadzenie minimalnego podatku dochodowego od osób prawnych:

• będą płacić spółki będące podatnikami CIT oraz podatkowe grupy kapitałowe, które w roku podatkowym poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych (licząc stratę nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych) albo osiągnęły udział dochodów w przychodach w wysokości nie większej niż 1% (dotyczy innych niż z zysków kapitałowych),

• stawka 10 % od skomplikowanej podstawy opodatkowania, obejmującej sumę:
  – 4 % wartości przychodów z wyłączeniem zysków kapitałowych,
  – kosztów finansowania dłużnego na rzecz podmiotów powiązanych, przekraczające 30% tzw. podatkowej EBITDA (przepis zbliżony do art. 15c ustawy o CIT – ale bez kwoty wolnej 3 mln złotych),
  – koszty nabycia od podmiotów powiązanych lub z rajów podatkowych, określonych usług lub praw niematerialnych np. koszty doradcze, badania rynku, usługi reklamowe, zarządzania i kontroli, opłat za korzystanie np. ze znaku handlowego (dotychczasowy art. 15e ustawy o CIT – w części przewyższającej 3 mln zł + 5% tzw. podatkowej EBITDA),
  – odroczonego podatku dochodowego związanego z ujawnieniem WNIP, skutkujący zwiększeniem zysku brutto lub zmniejszeniem straty netto,

• nie obejmie podmiotów:
  – w pierwszych 3 latach podatkowych istnienia – tzw. start-up (z wyjątkiem podmiotów powstałych w wyniku restrukturyzacji),
  – którym przychody spadły o 30 % rok do roku,
  – których udziałowcami są tylko osoby fizyczne a jednocześnie nie mają udziałów/akcji w innej spółce, jednostek w funduszu inwestycyjnym,
  – przedsiębiorstw finansowych,
  – które większość przychodów osiągają z transportu morskiego lub lotniczego, jak również spółki energetyczne i wydobywcze,

• będzie wykazywany i płacony wraz z zeznaniem rocznym CIT, kwotę minimalnego podatku dochodowego podlegającą wpłacie pomniejsza się o należny za ten sam rok podatkowy podatek obliczony zgodnie z art. 19 lub tzw. podatek od przychodów z budynków (jeśli wystąpiły),

(24) wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów niektórych kosztów finansowania dłużnego, dotyczących transakcji kapitałowych,

(25) obowiązek zapłaty podatku od przerzuconych dochodów do innych rezydencji podatkowych:

• dotyczy kosztów na rzecz podmiotów powiązanych, ciężar podatku będą ponosiły polskie podmioty ponoszące na rzecz podmiotów powiązanych określone koszty (m.in. koszty wybranych usług niematerialnych, opłat licencyjnych, koszty finansowania dłużnego),
• stawka podatku od przerzuconych dochodów została określona na takim samym poziomie jak podstawowa stawka podatku dochodowego od osób prawnych i wynosi 19%,
• nie stosuje się w zakresie, w jakim koszty stanowiące przedmiot opodatkowania zostały poniesione na rzecz podmiotu powiązanego z kraju położonego w UE i Europejskim Obszarze Gospodarczym, prowadzącego w tym kraju podlegającą opodatkowaniu rzeczywistą działalność gospodarczą,
• następuje pod warunkiem przekroczenia przez sumę wybranych kosztów, poniesionych w roku podatkowym na rzecz podmiotów (w tym podmiotów niepowiązanych) progu 3% sumy kosztów uzyskania przychodów poniesionych w tym roku w jakiejkolwiek formie, przy czym do ustalania sumy tych kosztów nie stosuje się ograniczenia dotyczącego kosztów finansowania dłużnego,

(26) przepis dotyczący limitowania kosztów niematerialnych (art. 15e ustawy CIT) przestaje obowiązywać od 01.01.2022r, ale wydatki na usługi niematerialne mogą być objęte podatkiem od przerzuconych dochodów lub podatkiem minimalnym,

podatek VAT

(27) w celu popularyzacji obrotu bezgotówkowego w ustawie o VAT wprowadzono preferencję podatkową, tj. skrócenie terminu zwrotu podatku VAT do 15 dni (po spełnieniu określonych warunków), szybki zwrot VAT przewidziany jest dla podatników, których wartość obrotu, wraz z podatkiem, zaewidencjonowanego w kasach rejestrujących online i wirtualnych, będzie w danym okresie rozliczeniowym stanowić łącznie minimum 80 proc. w całkowitej sprzedaży razem z VAT; dodatkowo podatnik powinien spełniać te warunki przez określony czas poprzedzający ten, którego będzie dotyczył wniosek o zwrot VAT,

(28) podatnik będzie mógł zrezygnować ze zwolnienia od podatku i wybrać opodatkowanie świadczonych przez niego usług finansowych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12, 38, 39, 40, 40a, 41 ustawy o VAT,

(29) nie będzie już konieczności składania czynnego żalu, w sytuacji wykrycia błędu jedynie w części ewidencyjnej pliku JPK_V7; czynny żal nie będzie także potrzebny przy błędach w części deklaracyjnej oraz części ewidencyjnej pliku JPK_V7,

(30) od 01.07.2022r. umożliwienie podmiotom powiązanym wspólne rozliczenie VAT, co ma uprościć rozliczenia pomiędzy jej członkami, wprowadzono nowy rodzaj podatnika – grupę VAT, zarejestrowaną jako podatnik VAT, którą mogą tworzyć tylko podmioty powiązane finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie,

inne zmiany

(31) od 01.01.2023r obniżenie limitu dla płatności gotówkowych B2B pomiędzy firmami z obecnych 15.000 zł do 8.000 zł, powyżej tego limitu przedsiębiorcy będą zobowiązani do dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego. Dla przypomnienia – ww. limit ma znaczenie dla następujących sytuacji – podatnicy nie mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatku w tej części, w jakiej płatność :

• została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego (a więc gotówkowo),
• została dokonana przelewem na rachunek spoza białej listy,
• pomimo zawarcia na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” została dokonana z pominięciem tego mechanizmu (w naszej ocenie w tym przypadku limit 15.000 zł nie został odpowiednio zmieniony, istnieje bowiem niespójność między przepisami art. 15d ustawy o CIT a regulacjami ustawy o VAT w  zakresie split payment co do wysokości kwoty granicznej, więc być może będzie to jeszcze poprawiane w ciągu roku).

(32) od 01.01.2023r wprowadzenie limitu dla transakcji gotówkowych w relacji B2C pomiędzy firmą i konsumentem w kwocie 20.000 zł,

• nałożenie na konsumenta obowiązku dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli jednorazowa wartość transakcji z przedsiębiorcą, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza ww. wartość,
• w przypadku przyjęcia gotówki powyżej limitu – sankcja dla przedsiębiorcy w postaci doliczenia dodatkowo do przychodu podatkowego kwoty otrzymanej bez pośrednictwa rachunku płatniczego (wystąpi podwójny podatek tj. od przychodów ze sprzedaży oraz z tytuły sankcji za przyjęcie gotówki),

(33) przedsiębiorcy będą musieli zapewnić swoim klientom możliwość dokonywania płatności drogą elektroniczną za pośrednictwem instrumentów płatniczych np. terminala, telefonu lub przelewu,

• dotyczy tylko tych przedsiębiorców, którzy mają i będą mieli obowiązek instalowania kas fiskalnych,
• ograniczenie preferencji VAT podatnikom, którzy nie zapewnia gotowości do przyjmowania płatności bezgotówkowych tj. czasowy brak prawa do stosowania rozliczeń kwartalnych i zwrotu VAT w terminie 25 dni, kara pieniężna w wysokości 5 tys. zł,
• dodatkowo od 01.07.2022r będzie obowiązek sprzężenia płatności drogą elektroniczną z kasą fiskalną,

(34) od 01.01.2023r wprowadzono obowiązek prowadzenia ksiąg i ewidencji w formie elektronicznej oraz przesyłania ich do urzędu skarbowego:

• nałożenie na podatników CIT obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych (albo uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów) przy użyciu programów komputerowych, oraz przesyłania ich do US w postaci elektronicznej ustrukturyzowanej po zakończeniu roku podatkowego, w terminie określonym dla złożenia zeznania CIT-8, tj. do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego (art. 27 ust. 1 ustawy CIT),
• nałożenie na podatników PIT oraz podatników ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, którzy prowadzą działalność gospodarczą, obowiązku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, ewidencji od przychodów ewidencjonowanych, ksiąg rachunkowych a także ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, przy użyciu programów komputerowych oraz przesyłania ich do US w postaci elektronicznej ustrukturyzowanej, w terminie:
  – po zakończeniu roku podatkowego dla podatników PIT – do dnia upływu terminu określonego dla złożenia zeznania, tj. do 30 kwietnia następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1 ustawy PIT),
  – po zakończeniu roku podatkowego dla podatników ryczałtu – do dnia upływu terminu określonego dla złożenia zeznania, tj. do końca lutego następującego po roku podatkowym (art. 21 ust. 2 pkt 2 ustawy PPE),
  – miesięcznie lub kwartalnie w zależności od tego czy podatek dochodowy płacony jest miesięcznie czy kwartalnie, w terminie do 20. dnia następnego miesiąca lub kwartału którego zaliczka dotyczy,

(35) ustanowienie abolicji podatkowej dla osób fizycznych, prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadające osobowości prawnej, które uzyskały dochody lub przychody, które nie zostały zadeklarowane w całości lub w części do opodatkowania na terytorium Polski – wprowadzenie przejściowego ryczałtu od dochodów w wysokości 8 % podstawy opodatkowania, trzeba też będzie doliczyć opłatę od stosownego wniosku do US, która ma wynieść 1 % ujawnianego dochodu, nie mniej niż 1.000 zł i nie więcej niż 30 tys. zł,

(36) od 01.01.2023r zniesienie prawa podatnika do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych wykorzystywanych przez podatnika na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, wydzierżawionych albo wynajmowanych; jedynie w 2022r, na podstawie przepisu przejściowego, w odniesieniu do budynków i lokali mieszkalnych nabytych lub wybudowanych przed 01.01.2022r. – będzie można stosować przepisy dotyczące amortyzacji obowiązujące na dzień 31.12.2021r,

(37) nowe prawa urzędników skarbowych w postaci :

• wprowadzenia instytucji nabycia sprawdzającego (zakup przez urzędników skarbowych w celu sprawdzenia czy podatnik wyda paragon),
• tymczasowego zajęcia ruchomości przedsiębiorcy, gdy ten będzie zalegał do US ponad 10 tys. zł. dotyczy np. tymczasowego zajęcia komputera, sprzętu biurowego, a nawet samochodu (bez możliwości odwołania), które w niektórych przypadkach może przekształcić się w zajęcie egzekucyjne,

(38) przeniesienie konsekwencji podatkowych nielegalnego zatrudnienia na pracodawcę i ochrona pracownika zatrudnianego „na czarno” czy otrzymującego wynagrodzenie „pod stołem”, skutki podatkowe nielegalnego zatrudnienia polegają na :

• zaliczeniu do przychodu podatkowego pracodawcy przychodu w wysokości równowartości minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w danym miesiącu (w 2022 r. to kwota 3.010,00 zł), przychód będzie naliczany za każdy miesiąc, w którym zostało stwierdzone nielegalne zatrudnienie, bez względu na to, czy pracodawca dokonywał faktycznej wypłaty, czy też nie,
• dodatkowo zaliczeniu do przychodu podatkowego pracodawcy przychodów pracownika z tytułu nielegalnego zatrudnienia oraz przychodów pracownika w części, w jakiej pracodawca nie ujawnił ich właściwym organom państwowym,
• konieczności opłacenia przez pracodawcę z własnych środków podatku PIT pracownika oraz wszystkich składek ZUS i NFZ zarówno płatnika jak i ubezpieczonego,
• brak możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych pracodawcy świadczeń wypłaconych pracownikom, zapłaconego PIT pracownika oraz składek ZUS i NFZ płatnika jak i ubezpieczonego,

(39) właściwość urzędu skarbowego określa się według miejsca zamieszkania podatnika w dniu składania zeznania, a gdy zamieszkanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustało przed złożeniem zeznania, to według ostatniego miejsca zamieszkania (zeznania roczne za 2021r. składane w 2022r podatnicy będą składać już na nowych zasadach, tj. do urzędu skarbowego właściwego w momencie składania zeznania),

(40) wprowadzenie instytucji porozumienia inwestycyjnego mającą postać umowy pomiędzy inwestorem a US, dotyczącej skutków podatkowych planowanej inwestycji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; w latach 2022 – 2024 dotyczy inwestycji, których wartość wynosi co najmniej 100 mln zł, opłata wstępna – 50 tys. zł, opłata główna: 100 – 500 tys. zł,

(41) ustanowienie zasad opodatkowania spółki holdingowej, preferencje podatkowe będą polegały na :

• zwolnieniu z CIT 95% kwoty dywidend otrzymywanych przez spółkę holdingową
  od spółek zależnych,
• pełnym zwolnienie z CIT zysków ze zbycia udziałów (akcji) w spółkach zależnych,
• warunkiem skorzystania z powyższych preferencji będzie posiadanie przez spółkę holdingową co najmniej 10% udziałów (akcji) w spółce zależnej przez minimum
  1 rok,

(42) miejsce siedziby podatnika dla celów podatkowych (rezydencji firmy zagranicznej) może zostać potwierdzone kopią certyfikatu rezydencji, jeżeli informacje wynikające z przedłożonej kopii certyfikatu rezydencji nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ze stanem faktycznym,

(43) podatek u źródła – zmiany dotyczą m.in.:

•  zawężenia zakresu przedmiotowego i podmiotowego stosowania procedury zwrotu podatku, bardziej restrykcyjne zasady dotyczące tzw. mechanizmu „pay and refund” dotyczyć będą transakcji:
  •  między podmiotami powiązanymi, gdy wartość należności wypłacanych w ciągu roku jednemu podmiotowi przekroczy 2 mln zł (najpierw płatnik ma obowiązek pobrać podatek w Polsce, a dopiero później odbiorcy tych płatności bądź polscy płatnicy mogą starać się o zwrot podatku; w resorcie finansów trwają prace nad objaśnieniami podatkowymi dotyczącymi nowych zasad),
  • konieczność poboru WHT będzie dotyczyć tylko wypłat z art. 21 ust. 1 pkt 1 lub art. 22 ust.1., tj. w zakresie tzw. dochodów biernych, czyli odsetek, należności licencyjnych i dywidend, z katalogu wyłączone zostały usługi,
• rozszerzenia zakresu przedmiotowego opinii o stosowaniu zwolnienia na preferencje przewidziane w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania (tj. obniżone stawki lub zwolnienie z obowiązku poboru) oraz doprecyzowanie, że wniosek o wydanie opinii może również złożyć płatnik (istniały w tym zakresie kontrowersje),
• wypłat na rzecz tzw. zagranicznych zakładów zlokalizowanych w Polsce,
• w przypadku usług niematerialnych do niepobrania podatku na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania wystarczy certyfikat rezydencji oraz dochowanie należytej staranności (zdaje się, że organy skarbowe nadal będą twierdzić, że należyta staranność obejmuje uzyskanie oświadczenia, że odbiorca należności jest jej rzeczywistym właścicielem – nie ma to oparcia w przepisach, ale z ostrożności zalecamy uzyskiwanie takiego oświadczenia).